Νότα Κυμοθόη "Γυάρος, το νησί της φρίκης"
Η χώρα Ελλάδα διήλθε μέσα από θλιβερά ιστορικά γεγονότα, τα οποία έπαιξαν και παίζουν το ρόλο τους στην πορεία επιβίωσης κι ανάπτυξης των Ελλήνων κι Ελληνίδων. Στο Αιγαίο πέλαγος υπάρχει το νησί Γυάρος, ένας τόπος όπου η φρίκη έχει θρονιαστεί σε κάθε βραχάκι της και σε κάθε κουκίδα χώματος. Ανήκει στις Κυκλάδες και βρίσκεται ανάμεσα Σύρου, Άνδρου και Τζιάς (Κέας). Ένας τόπος μαρτυρίου επί 7ετούς Χούντας στην Ελλάδα. Ένας τόπος εξορίας και βασανισμού ανθρώπων από ανθρώπους της εξουσίας. Η ιστορία καταγράφει πως κι επί ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ήταν τόπος εξορίας και φυλάκισης ανθρώπων.
Στην αρχαιότητα το νησί αυτό των Κυκλάδων ήταν νησί ψαράδων και υπήρχαν αρχαία ιερά λατρείας της Θεάς Αφροδίτης σύμφωνα με μια επιγραφή (IG XII,5 651) που βρέθηκε καθώς και χάλκινα νομίσματα (300-200 π.Χ.) των Γυαρίων με μορφές απεικόνισης και της Θεάς Αρτέμιδος και του Περσέα. Επιγραφές από την Παλαιόπολη της Άνδρου και από την Σύρο, μας πληροφορούν για Δήμο Γυαρίων στην αρχαιότητα. Καταγράφει και ο Πλούταρχος κάνοντας αναφορά στον οικισμό ψαράδων αλλά και ο Λουκιανός αναφέρει πως ζουν αλιείς κοχυλιών.
Το 1947 η τότε Βασιλευομένη Δημοκρατία κι 7κέφαλη Κυβέρνηση της Ελλάδας (1947-1948), δίνουν διαταγή να χτίσουν οι εξόριστοι της Γυάρου, φυλακές. Σε αυτές εργάστηκαν πολιτικοί και θρησκευτικοί κρατούμενοι. Η Γυάρος αποτέλεσε τόπο φυλάκισης κι εξορίας από το 1947 έως και το 1952 και από το 1955 έως το 1961.
Στις 4 Μαϊου του έτους 1967, οι Απριλιανοί στρατιωτικοί βασανιστές της Χούντας, που κατέλαβαν με βία την εξουσία στην Ελλάδα στις 21 Απριλίου 1967, εκτόπισαν 6.000 ανθρώπους στη Γυάρο, με διαταγή του Οδυσσέα Αγγελή, τότε αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού (Γ.Ε.Σ.). Οι εξόριστοι ήταν Έλληνες με αριστερά φρονήματα, φακελωμένοι σε τοπικές κοινωνίες, συνδικαλιστές και φοιτητές με πολιτική δράση. Ταυτόχρονα με βία και στρατιωτικό νόμο διέλυσαν πάνω από 280 πολιτικές, πολιτιστικές, φοιτητικές οργανώσεις και τα στελέχη τους, αλλά και τα μέλη τους, τα έστελναν στη Γυάρο. Οι κατασχέσεις των αρχείων και των περιουσιακών στοιχείων τους, οδηγούσαν σε συνεχείς συλλήψεις ανθρώπων που είχαν σχέση μαζί τους, θεωρώντας τους όλους αντιστασιακούς, αντιφρονούντες κι επικίνδυνους. Η Γυάρος, από το 1967 έως το 1974 γέμισε από ανθρώπους, οι οποίοι υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια από την 7ετή Χούντα και δούλευαν μέσα στο λιοπύρι, σπάζοντας πέτρες, υπό την απειλή των στρατιωτικών και με την κάνη των όπλων στους κροτάφους τους. Ήταν Έλληνες από κάθε γωνιά της μαρτυρικής Ελλάδας. Έχτισαν επεκτάσεις στα κτίρια των φυλακών, του νοσοκομείου και του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού. Και στους πέντε όρμους του νησιού χτίστηκαν στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το βραχονήσι διαμορφώθηκε με δρόμους, ειδικά κτίρια φυλακών, αποθήκες, μαγειρείο και κατοικίες φυλάκων ειδικών φρουρών και με πυροβολεία.
Μετά την πτώση της Χούντας η Γυάρος χρησιμοποιήθηκε ως τόπος και πεδίο βολής του πολεμικού ναυτικού, έως το 2000. Αλλά κάποιοι μετέφεραν εκεί γιδοπρόβατα, που τοποθέτησαν μέσα στα κτίρια ως στάβλους και τα κατέστρεψαν.
Η εικόνα παραπλεύρως είναι, από μια δημοσίευση του Ριζοσπάστη το 2003 και δείχνει πως το νεκροταφείο ποδοπατιέται ως βοσκότοπος των παρανόμως ευρισκομένων επάνω στο νησί. Κι ενώ το 1976 από τον οικονομικό έφορο της Σύρου είχε εκδοθεί Πρωτόκολλο Διοικητικής Αποβολής των ιδιωτών από τη Γυάρο, κάποιοι ποδοπατούσαν τον τόπο ως βοσκότοπο και φύλαγαν στις εγκαταστάσεις του ζωοτροφές.
Το 2002 ολόκληρο το νησί της Γυάρου χαρακτηρίστηκε Ιστορικός Τόπος.
Αλλά κάποιος καταπατητής είχε φράξει τον 4ο όρμο , όπως δημόσια κατήγγειλε τότε ο Σύλλογος" Γυάρος-Ιστορική Μνήμη", ζητώντας να ξηλωθεί και η πινακίδα που είχε ο θρασύτατος καταπατητής αναρτήσει που έγραφε: «Μην καταστρέφετε το χώρο - κατοικείται - ευχαριστώ». Τελικά απομακρύνθηκε το 2003.
Η χρονική περίοδος με όλες τις αλλαγές που έγιναν στην Ελλάδα, αποχαρακτήρισε το 2011 τη Γυάρο από τόπο Ιστορικής Μνήμης και προωθείται ως νησί επενδύσεων για αιολικά πάρκα.
Οι εποχές αλλάζουν και το νησί της φρίκης, μετατρέπεται σε πλουτοπαραγωγική πηγή ενέργειας.
Νότα Κυμοθόη Λογοτέχνης και Εικαστικός
(εικόνες από το διαδίκτυο)
